Siêu âm trong vô sinh và hỗ trợ sinh sản

Siêu âm đánh giá vô sinh từ lâu là công cụ hữu ích giúp bác sĩ đưa ra những chẩn đoán vô sinh hiếm muộn chính xác và nhanh chóng. Không chỉ có tác dụng trong chẩn đoán vô sinh hiếm muộn, siêu âm còn góp phần quan trọng trong hỗ trợ sinh sản cho các cặp đôi hiếm muộn.

1. Những điều cần biết về vô sinh ở nữ

Theo các báo cáo y khoa chỉ ra, hiện nay ở Việt Nam tỉ lệ vô sinh khoảng 7.7% trong đó 40% nguyên nhân đến từ nữ giới, 40% từ nam giới, 10% do cả hai và 10% không rõ nguyên nhân.

Vô sinh nữ là tình trạng phụ nữ không thể mang bầu do nhiều nguyên nhân khác nhau. Thông thường phụ nữ sau khi quan hệ thường xuyên và không sử dụng biện pháp tránh thai kéo dài đến 12 tháng mà chưa có thai thì nguy cơ vô sinh khá cao.

Ngoài ra nếu phụ nữ nhận thấy bản thân gặp phải các dấu hiệu sau thì nên đến bệnh viện kiểm tra:

• Rối loạn kinh nguyệt: Chu kỳ kinh nguyệt không đồng đều, chu kỳ quá ngắn hoặc quá dài. Các dấu hiệu này có thể là tiếng chuông cảnh báo một số bệnh lý như buồng trứng đa nang, u tuyến yên tăng tiết prolactin và một số bệnh lý dẫn đến vô sinh khác.
• Trong thời gian kinh nguyệt lượng máu ra quá nhiều và kéo dài hơn 7 ngày
• Phụ nữ không có kinh nguyệt hoặc nếu có nhưng sau 3 chu kỳ vẫn không thấy có kinh trở lại.

Vô sinh nữ là tình trạng phụ nữ không thể mang bầu do nhiều nguyên nhân khác nhau

2. Các bước chẩn đoán vô sinh hiếm muộn

Nhiều phụ nữ sau thời gian dài không có thai đều khá lo lắng nhưng đa phần họ không biết quy trình khám vô sinh như thế nào và tâm lý e ngại không dám đi thăm khám vô hình chung đã bỏ lỡ thời điểm điều trị bệnh thích hợp. Sau đây là quy trình chẩn đoán vô sinh hiếm muộn ở bất kỳ một cơ sở y tế hay bệnh viện nói chung:

Bước 1: Thăm khám chung
Đây là bước thăm hỏi một số vấn đề hằng ngày của người bệnh như tuổi tác, nghề nghiệp, tần suất quan hệ, tiền sử thai nghén, việc sử dụng một số loại thuốc tránh thai nếu có, thời gian bắt đầu có kinh và biểu hiện của chu kỳ kinh nguyệt, tiền sử gia đình có ai vô sinh hay không. Việc thăm khám cận lâm sàng giúp bác sĩ hiểu thêm về tình trạng bệnh nhân đang gặp phải và đưa ra được các kết luận sơ bộ ban đầu.

Bước 2: Thăm khám lâm sàng và tiến hành một số xét nghiệm
Để có được kết luận cuối cùng, bác sĩ phải dựa vào các báo cáo xét nghiệm trên thực tế. Bệnh nhân sẽ được thăm khám vóc dáng ngoại hình vì một số vấn đề của cơ thể cũng là nguyên nhân gây vô sinh như béo phì, cơ thể phát triển chậm, tuyến vú không phát triển...

Tiếp đến bệnh nhân sẽ được chỉ định khám phụ khoa để xác định xem nguyên nhân vô sinh có phải đến từ các dị tật hay bất thường ở bộ phận sinh dục, cổ tử cung hay buồng trứng hay không.

Cuối cùng bệnh nhân sẽ đi làm một số xét nghiệm cận lâm sàng như xét nghiệm dịch âm đạo, nội tiết tố và máu, siêu âm đánh giá vô sinh, chụp x-quang buồng trứng...

Bước 3: Đưa ra kết luận
Sau khi tổng hợp lại toàn bộ quá trình thăm khám, bác sĩ sẽ đưa ra kết luận cuối cùng cho bệnh nhân cũng như phương án điều trị thích hợp.

Quy trình chẩn đoán vô sinh hiếm muộn bao gồm 3 bước: Thăm khám chung, thăm khám lâm sàng và thực hiện một số xét nghiệm và đưa kết luận

3. Siêu âm chẩn đoán vô sinh hiếm muộn

Siêu âm chẩn đoán vô sinh hiếm muộn là kỹ thuật được thực hiện giúp bác sĩ tìm ra những bất thường hay nguyên nhân gây vô sinh. Hiện nay các nguyên nhân vô sinh được phân loại theo cơ quan như cổ tử cung, nội mạc tử cung, ống dẫn trứng, phúc mạc và một vài yếu tố khác.

3.1 Yếu tố tử cung, nội mạc tử cung

• Tử cung là nơi thai làm tổ và phát triển, bất kỳ nguyên nhân nào dẫn đến biến dạng tử cung hoặc ngăn cản nguồn máu nuôi sẽ dẫn đến tình trạng vô sinh hoặc sảy thai.
• Dị dạng tử cung chỉ chiếm 5% trong tổng số nguyên nhân gây vô sinh, một số dấu hiệu nhận thấy thông qua siêu âm bao gồm bất sản tử cung, tử cung một sừng, tử cung có vách hoặc hình cung.
• U xơ tử cung cũng có thể gây vô sinh, khi siêu âm thấy các khối u xơ tùy vào từng trường hợp bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp.

3.2 Yếu tố buồng trứng

Ống dẫn trứng là nơi thụ thai và hình thành phôi thai giai đoạn sớm. Những bất thường tại ống dẫn trứng có nguy cơ gây vô sinh với tỉ lệ từ 25-40%. Các yếu tố khác như phúc mạc, hội chứng buồng trứng đa nang cũng có thể gây vô sinh và nhờ siêu âm bác sĩ cũng dễ dàng tìm ra các bất thường này.

Những bất thường tại ống dẫn trứng có nguy cơ gây vô sinh với tỉ lệ từ 25-40%

4. Vai trò của siêu âm trong hỗ trợ sinh sản

Siêu âm không chỉ giúp chẩn đoán vô sinh hiếm muộn và nó còn là công cụ hữu ích trong việc hỗ trợ sinh sản. Những công dụng chính của siêu âm trong hỗ trợ sinh sản bao gồm:

• Giúp bác sĩ đánh giá trữ lượng buồng trứng của người bệnh, sử dụng siêu âm đầu dò âm đạo để đánh giá thể tích buồng trứng.
• Giúp theo dõi quá trình rụng trứng và quá trình thụ thai thông qua siêu âm theo dõi số nang, kích thước nang, độ dày và hình thái nội mạc tử cung.
• Góp phần quan trọng trong quá trình thụ tinh nhân tạo