THỪA ESTROGEN: DẤU HIỆU, NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH PHÒNG TRÁNH

Ở cả nam và nữ, estrogen là hormone vô cùng quan trọng. Khi cơ thể bị dư thừa estrogen, bạn có thể đối mặt với nhiều bất thường về cả sinh lý và tâm lý. Theo thời gian, tình trạng này sẽ gây nhiều tác động tiêu cực đến đời sống của người bệnh.

Thừa estrogen là gì?

Thừa estrogen là tình trạng nồng độ estrogen tăng cao khi cơ thể hấp thụ quá nhiều loại hormone này hay khi nồng độ progesterone, testosterone giảm xuống. Tình trạng dư thừa estrogen dẫn tới nhiều triệu chứng về sinh lý và tâm lý. Đây cũng là tiền đề làm tăng nguy cơ phát triển những bệnh lý nguy hiểm như đau tim, đột quỵ, bệnh tuyến giáp, ung thư vú, ung thư buồng trứng…

Estrogen là hormone sinh dục nữ nhưng vẫn có mặt trong cơ thể của nam giới. Phụ nữ có lượng estrogen cao hơn, trong khi đàn ông lại có nhiều testosterone hơn. Với nữ giới, estrogen đóng vai trò quan trọng trong chu kỳ kinh nguyệt và chức năng sinh sản. Ở nam giới, hormone này cũng rất quan trọng đối với chức năng sinh dục.

Nguyên nhân gây ra tình trạng dư thừa estrogen

Cơ thể tăng cường sản sinh estrogen hay giảm sản sinh một loại hormone khác như testosterone hay progesterone. Tình trạng này dẫn đến sự mất cân bằng giữa các hormone sinh dục.

Nồng độ estrogen có thể tăng lên vì tác dụng của thuốc. Người bệnh sử dụng liệu pháp thay thế estrogen, một phương pháp chữa trị những triệu chứng mãn kinh, có khả năng đối mặt với những tác dụng phụ của estrogen cao.

Những loại thuốc khác cũng có khả năng làm tăng nồng độ estrogen gồm biện pháp tránh thai nội tiết, một số thuốc kháng sinh, thuốc thảo dược, phenothiazin.

Có tiền sử gia đình mắc phải tình trạng estrogen cao.

Một số vấn đề sức khỏe có khả năng làm tăng nồng độ estrogen như béo phì, khối u buồng trứng, bệnh lý về gan…

Dấu hiệu nồng độ estrogen cao

Ở nữ giới

Khi nồng độ estrogen tăng lên, cơ thể của nữ giới sẽ xuất hiện các triệu chứng như:

• Sưng, đau ở ngực, có khối u xơ trong vú.
• Đầy hơi.
• Giảm ham muốn tình dục.
• Kinh nguyệt không đều, tăng những triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt.
• Tăng cân, nhất là vùng quanh hông và eo.
• Tâm trạng thay đổi, lo lắng và hoảng loạn.
• Rụng tóc.
• Bàn tay hay bàn chân lạnh.
• Suy giảm trí nhớ
• U xơ tử cung
• Khó ngủ hay buồn ngủ, mệt mỏi

Ở nam giới

Dù estrogen được gọi là nội tiết tố nữ nhưng cơ thể của nam giới cũng tạo ra estrogen. Sự cân bằng giữa estrogen và testosterone là rất quan trọng đối với sự tăng trưởng và duy trì những chức năng sinh dục. Khi những hormone này bị mất cân bằng, chức năng tình dục có khả năng bị ảnh hưởng. Những triệu chứng dư thừa estrogen ở nam giới gồm:

Vô sinh nam: Estrogen chịu trách nhiệm một phần trong việc sản xuất ra những tinh trùng khỏe mạnh. Nếu nồng độ estrogen tăng cao, mức tinh trùng có khả năng bị giảm, dẫn tới các vấn đề về khả năng sinh sản.

Vú to: Estrogen có thể kích thích tăng trưởng các mô ở vú. Vì thế, nam giới khi có quá nhiều estrogen sẽ dẫn tới tình trạng ngực lớn hơn.

Rối loạn cương dương: Nam giới có lượng estrogen cao có thể gặp nhiều khó khăn trong việc cương cứng dương vật.

Biến chứng có thể xảy ra khi estrogen cao

Dư thừa estrogen không những ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản của người bệnh mà còn là tiền đề phát sinh các bệnh lý như:

• Làm xuất hiện cục máu đông
• Bệnh về tuyến giáp
• Bệnh u vú lành tính
• Ung thư buồng trứng
• Bệnh ung thư vú
• Đột quỵ
• Đau tim
• Trầm cảm (phổ biến ở nam giới)

Phương pháp chẩn đoán

Nồng độ estrogen có thể ở mức bình thường hay cao – thấp khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính của từng người. Vì thế, ngoài những biểu hiện bên ngoài cơ thể, muốn biết chính xác cơ thể có đang bị dư thừa estrogen hay không, bạn cần tiến hành xét nghiệm định lượng estradiol (E2) trong máu. Nếu những các chỉ số nội tiết tố đều vượt ngưỡng bình thường, người bệnh có nguy cơ mắc phải tình trạng dư thừa estrogen.

Bác sĩ có thể yêu cầu lấy máu hay nước tiểu của bạn để mang đi xét nghiệm. Khi sử dụng máu, xét nghiệm thực hiện nhờ huyết thanh và huyết tương. Người bệnh sẽ không cần phải nhịn ăn. Một số trường hợp bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh ngưng sử dụng những loại thuốc làm thay đổi kết quả. Khi sử dụng nước tiểu làm mẫu thử, bác sĩ sẽ cần thu thập nước tiểu của người bệnh trong vòng 24 giờ và bảo quản trong bình với chất bảo quản axit boric.

Điều trị tình trạng thừa estrogen

Phẫu thuật trường hợp người bệnh ung thư buồng trứng, bác sĩ có thể đề xuất cắt bỏ buồng trứng. Vì buồng trứng sản xuất phần lớn estrogen trong cơ thể của nữ giới. Bác sĩ cũng có thể đề nghị phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng khi người bệnh có nguy cơ mắc ung thư vú hay ung thư buồng trứng.

• Dùng những loại thuốc giúp giảm nồng độ estrogen.
• Thay đổi chế độ ăn uống: Người bệnh có giảm mức estrogen thông qua việc thay đổi chế độ ăn uống. Bạn nên ăn các món ít chất béo và giàu chất xơ.
• Giảm cân có thể làm giảm nồng độ estrogen ở người bệnh thừa cân hay béo phì. Điều này là do những tế bào mỡ sản xuất thêm estrogen.
• Nếu thuốc khiến nồng độ estrogen tăng cao, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh người dùng liều thấp hơn hay áp dụng phương pháp điều trị thay thế.

Phòng ngừa tình trạng thừa estrogen

Ăn ngũ cốc nguyên hạt

Chế độ ăn nhiều ngũ cốc có thể làm giảm nồng độ estrogen trong cơ thể và ngăn ngừa một số bệnh ung thư liên quan tới tình trạng dư thừa estrogen. Những loại ngũ cốc nguyên hạt chứa lượng chất xơ dồi dào, giúp cơ thể hấp thu cholesterol (tiền thân của estrogen). Điều này sẽ giúp hạn chế tác động chuyển hóa sản sinh estrogen từ những mô mỡ dư thừa trong thể, giúp cân bằng estrogen.

Ăn nhiều rau quả

Những loại rau, hoa quả tươi tự nhiên giúp thúc đẩy cân bằng estrogen tự nhiên trong cơ thể, làm giảm hàm lượng estrogen dư thừa. Một số loại rau quả bạn nên bổ sung vào chế độ ăn uống của mình như kiwi, xoài, nho, táo, bưởi, dâu tây, việt quất, chuối, cam, mướp, khoai lang, khoai tây, cà rốt, hành tây, dầu ô-liu…

Hạn chế ăn thịt đỏ

Những loại thịt đỏ chứa rất nhiều protein. Khi ăn quá nhiều loại thịt này, nồng độ estrogen trong máu của bạn có nguy cơ tăng cao, làm trầm trọng thêm tình trạng mất cân bằng nội tiết tố. Bạn cần tránh xa các loại thực phẩm có hại cho sức khỏe như:

• Thịt đỏ: Thịt bò, thịt dê, thịt cừu, thịt chó, thịt ngựa…
• Thực phẩm chế biến sẵn: Xúc xích, thịt xông khói, thịt đông lạnh…
• Bột ngũ cốc tinh chế: Bột mì trắng, gạo trắng, bánh mì trắng…
• Đồ ngọt nhân tạo: Những loại bánh gato, bánh ngọt, thức uống có gas…

Kiểm soát tốt cân nặng

Bạn nên tái thiết lập chế độ sinh hoạt khoa học. Người bệnh cần làm việc, ăn uống, nghỉ ngơi, vận động cơ thể với tần suất hợp lý. Điều này sẽ giúp bạn kiểm soát tốt cân nặng, cân bằng nội tiết tố và duy trì vóc dáng săn chắc. Bạn cần lưu ý:

• Ngủ đủ giấc, khoảng 6 – 8 tiếng mỗi ngày.
• Cung cấp đủ nước cho cơ thể, ít nhất là 2 lít/ngày.
• Dành thời gian vận động, ít nhất là 30 phút/ngày. Bạn có thể bắt đầu với các bài tập đơn giản như đi bộ, chạy bộ, yoga, thiền định, đạp xe…

Không sử dụng rượu hoặc các chất kích thích có hại

Rượu, bia, thuốc lá… gây ra nhiều tác động xấu đến sức khỏe. Việc lạm dụng chúng còn khiến tình trạng mất cân bằng estrogen trở nên trầm trọng, khó kiểm soát hơn. Vì thế, bạn cần tránh xa các thức uống và các chất kích thích có hại. Thay vào đó, người bệnh nên bổ sung những thức uống có lợi như sữa chua, sữa tươi không đường, sinh tố, nước ép hoa quả…